دکتر کای عزیز: من دچار سردرد میگرنی مزمن هستم. پزشکم تزریق بوتاکس را به‌عنوان یک درمان احتمالی مطرح کرد. آیا می‌توانید دراین‌باره توضیح دهید؟
پاسخ: شرط می‌بندم که وقتی دکترتان به شما گفت برای درمان میگرنتان به تزریق بوتاکس نیاز دارید، غافلگیر شدید! بعد فکر کردید برطرف کردن چین‌وچروک پوست چه ربطی به سردرد دارد؟ بوتاکس می‌تواند کارهای بیشتری از رفع چین‌وچروک انجام دهد. بوتاکس که مخفف توکسین بوتولینوم است، ماده‌ای سمی است که به‌وسیله باکتری ایجادکننده بیماری بوتولیسم تولید می‌شود. این بیماری منتقل‌شونده از راه غذا باعث فلج و گاهی مرگ می‌شود؛ اما هنگامی‌که این سم خالص می‌شود و در مقدارهای بسیار کم رقیق می‌شود، به‌صورت بوتاکس درمی‌‌آید که دارویی ایمن و سودمند است. این هم مثالی است که از اینکه چگونه اندکی از یک چیز بد می‌تواند خوب باشد.
بوتاکس شل‌کننده عضلانی است. عضلات سفت شده زیر پوست باعث کشیدگی پوست و ایجاد چین‌وچروک می‌شود و به همین دلیل است که نخستین استفاده بوتاکس در درمان برطرف‌کننده چین‌وچروک بود؛ اما از آن هنگام به بعد، بسیاری از عوارض پزشکی ناشی از سفت شدگی عضلات به‌طور موفقی با بوتاکس درمان شده‌اند. کارآزمایی‌های بالینی نشان دادند که تزریق بوتاکس، فراوانی حملات سردرد را در افراد مبتلا به میگرن کاهش می‌دهند. سازمان و غذا و داروی آمریکا در سال 2010 استفاده از بوتاکس برای این مقصود را تایید کرد؛ اما نشان داده‌شده است که درمان با بوتاکس فقط برای سردردهای میگرنی مزمن مؤثر است- یعنی میگرنی که دست‌کم 15 روز در ماه فرد را رنج دهد. در مواردی از میگرن که فراوانی حملات کمتر است، شواهدی درباره سودمند بودن بوتاکس وجود ندارد. ازآنجایی‌که اغلب افرادی که دچار میگرن هستند، میگرن مزمن ندارند، بوتاکس برای آنها سودمند نیست. البته بوتاکس نخستین درمانی نیست که برای میگرن مزمن امتحان شده است. بوتاکس نسبت به قرص‌های گوناگونی که برای درمان میگرن مزمن به کار می‌روند، خطرآفرین‌تر و گران‌قیمت‌تر است و تاثیر بیشتری نسبت به آنها ندارد. درواقع برخی از افراد دچار میگرن مزمن ممکن است از درمانهای ساده‌تر سود ببرند. برای مثال به کار بردن یک بالشتک گرم‌کننده بر روی گردن و شانه‌ها در هرروز. ماساژ، اولتراسوند یا کشش ملایم برای تسکین سفتی عضلات را می‌توانید امتحان کنید.
چیز دیگری را هم باید در نظر بگیرید: بیش از نیمی از مبتلایان به میگرن مزمن به‌طور مرتب از داروهای ضد درد استفاده می‌کنند. این داروهای ضد درد ممکن است، در ابتدا به تسکین درد کمک کنند، اما استفاده مرتب از آنها ممکن است سردرد را بدتر کند- این عارضه را سردرد ناشی از مصرف بیش‌ازحد دارو می‌نامند. داروهای ضد درد حاوی کافئین بیشتر از همه مسئول ایجاد این عارضه هستند. اگر سردردهای شما به علت مصرف بیش‌ازحد دارو تشدید شده باشد، باید مصرف آنها را متوقف کنید. پزشکان می‌گویند. قطع دارو و گذراندن یک دوره ترک مؤثرترین روش است؛ اما گزینه دیگر این است که به‌طور تدریجی مصرف داروی ضد درد را کاهش دهید. هر روز دوز دارو را اندکی کاهش دهید تا نهایتا آن را قطع کنید. از دکترتان برای گذراندن این فرایند ترک کمک بخواهید.اگر تصمیم گرفتید که بوتاکس را امتحان کنید، پزشکی را پیدا کنید در انجام تزریقات آن تجربه داشته باشد و توجه داشته باشید که تاثیرات سودمند این روش فقط برای چند ماه باقی می‌ماند. اغلب بیماران من که دچار میگرن مزمن هستند، با روش‌های دیگر ساده‌تر درمانی تسکین پیدا می‌کنند؛ اما برای برخی از آنها، استفاده از بوتاکس یک گزینه درمانی است.
* دکتر آنتونی کاموف، دانشکده پزشکی هاروارد
منبع: Harvard Health Letter
